اطفا حریق دستی

سیستم اطفا حریق دستی چیست؟

سیستم اطفاء حریق دستی شامل مجموعه ای از تجهیزات برای خاموش کردن آتش توسط افراد است. در این روش از اطفا حریق، تجهیزات می بایست توسط افراد مورد استفاده قرار گیرد و عموما در لحظات اولیه بعد از وقوع حریق اتفاق می افتد. برخی دیگر از تجهیزات اطفا حریق دستی مخصوص نیروهای عملیاتی مانند پرسنل سازمان آتش نشانی است که جهت انجام عملیات اطفای حریق و امداد و نجات، مورد استفاده قرار میگیرد. تجهیزاتی که در اختیار نیروهای عملیاتی قرار میگیرد معمولا پیچیده تر بوده و در برخی موارد به دلیل فشار کاری بالاتر، استفاده از آن نیازمند آموزش و قدرت فیزیکی است.

از نمونه تجهیزات مورد استفاده در سیستم اطفا حریق دستی میتوان به انواع خاموش کننده های دستی که با نام کپسول آتش نشانی رایج است اشاره کرد. همچنین انواع فایرهوزریل (فایرهوزریل، فایرهوزرک، فایرباکس) که با نام فایرباکس شناخته میشود در همین دسته قرار میگیرد. برخی تجهیزات دیگر هم جزو سیستم اطفا حریق دستی محسوب میگردند مانند فایربال (توپ اطفا حریق = Fire Ball)، فایربلنکت (پتوی اطفا حریق = Fire Blanket) و فایر هیدرانت که در سطح شهر و بر روی خودروهای آتش نشانی نصب میشوند.

انواع کپسول های آتش نشانی

کپسول های آتش نشانی براساس نوع ماده اطفایی به چند دسته مختلف تقسیم میشوند:

• کپسول با ماده اطفایی پودر و گاز

در این کپسول، پودر مخصوص اطفا حریق به همراه گاز خنثی در سیلندر وجود دارد و با باز کردن اهرم کپسول، ماده اطفایی شروع به پاشش میکند. خاموش کننده های ABC که استفاده از آن به یکی از الزامات سازمان آتش نشانی تهران تبدیل شده است در این گروه قرار دارد. این نوع خاموش کننده ها بسته به گروه اطفایی مانند گروه A، B، C، E و … قابلیت اطفا حریق تجهیزات مختلف را دارند. معمولا از این گروه خاموش کننده برای اطفا چوب، کاغذ، پارچه، مواد پلاستیکی و … استفاده میگردد.

• کپسول با ماده اطفایی CO2

در این کپسول، گاز CO2 با فشار بالا در سیلندر وجود دارد که به حالت مایع درآمده است و با باز شدن اهرم کپسول و اختلاف فشار ایجاد شده، مایع تبدیل به گاز شده و از طریق دیفیوزر به نقطه حریق پاشش خواهد شد. این نوع خاموش کننده برای تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی مانند اتاق کامپیوتر، اتاق برق، تابلوهای برق سه فاز، اتاق UPS و … مورد استفاده قرار میگیرد. توجه نمایید که استفاده از این نوع خاموش کننده در خودرو به شرطی توصیه میگردد که در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار نگیرد و دمای درون خودرو مخصوصا در فصل تابستان بالا نرود.

• کپسول با ماده اطفایی آب و گاز

در این کپسول، آب به همراه گاز خنثی با فشار زیاد در سیلندر وجود دارد و با باز کردن اهرم، آب موجود در سیلندر همراه گاز پر فشار خارج میشود. این نوع خاموش کننده در ضوابط سازمان آتش نشانی مورد استفاده قرار نگرفته و به همین دلیل در سالهای اخیر استفاده از آن توصیه نشده است. این نوع خاموش کننده برای تجهیزاتی که آب باعث ضرر رساندن به آنها نمیشود نظیر چوب، پارچه، موکت و فرش و … کاربرد دارد. همچنین استفاده از این نوع خاموش کننده برای تجهیزات الکتریکی و مایعات قابل اشتعال مانند بنزین باعث ایجاد اتصالی در سیستم برقی و گسترش حریق در مایعات قابل اشتعال خواهد شد بنابراین به هیچ وجه توصیه به استفاده از این نوع خاموش کننده برای تجهیزات الکتریکی و مایعات قابل اشتعال نمیشود.

• کپسول با ماده اطفایی فوم

در این کپسول، فوم با گاز خنثی با فشار زیاد در سیلندر وجود دارد و با باز کردن اهرم، کف و گاز از آن خارج میشوند. فوم مورد استفاده در این نوع خاموش کننده اهمیت زیادی دارد و سازمان آتش نشانی تهران استفاده از فوم AFFF و AFFP را برای مایعات قابل اشتعال و گازهای قابل اشتعال توصیه نموده است. مایعات سوختنی، گریس های نفتی، روغن، قیر، رنگ پایه روغنی، انواع حلال ها، لاک صنعتی، الکل و … در این گروه قرار دارند.

• کپسول با ماده اطفایی بیوورسال

در این کپسول، ماده بیوورسال همراه با آب و گاز خنثی در سیلندر وجود داشته و با باز کردن اهرم، مواد بیوورسال از آن خارج شده و توسط هیدروکربن ها اطفا حریق را انجام میدهد. ماده بیوورسال شامل مواد قلیایی و ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که به خنک کردن و اطفا حریق کمک میکنند. این نوع خاموش کننده تاکنون توسط سازمان آتش نشانی تهران به صورت رسمی معرفی و توصیه نشده است.

• کپسول با ماده اطفایی هالوژنه

در این کپسول، ماده هالوژنه مانند گاز FM200 به صورت پرفشار در سیلندر وجود دارد و با باز کردن آن، مواد هالوژنه خارج میگردند. در این نوع خاموش کننده گاز خنثی مانند نیتروژن وجود ندارد بنابراین نیاز به شارژ سالیانه ندارند و درصورت افت فشار، می بایست حتما شارژ مجدد انجام گردد.

• کپسول با ماده اطفایی شیمیایی تر

در این کپسول، ماده شیمیایی که معمولا از ترکیبات پتاسیم و مشابه آن می باشد و آب و گاز به صورت پرفشار در سیلندر وجود دارد و با باز شدن اهرم آن، مواد شیمایی حل شده در آب از آن خارج میشوند. این نوع خاموش کننده با کاهش حرارت (حذف یا کاهش گرما) و ایجاد مانعی بین اکسیژن و ماده سوختنی باعث اطفا حریق میگردد. این نوع خاموش کننده در ضوابط سازمان آتش نشانی برای تجهیزات معمولی مانند چوب، پارچه و مواد پلاستیکی مورد استفاده قرار گرفته است و البته برای اطفا حریق گروه K که مربوط به روغن های آشپزخانه و چربی گیاهی هستند مورد استفاده قرار میگیرد.

رنگ کپسول آتش نشانی

برخی از کپسول های آتش نشانی در رنگ های متفاوتی تولید و ارائه میگردند تا در زمان حریق، استفاده از آن سهولت یابد. خاموش کننده های پودری و گاز CO2 با رنگ قرمز، خاموش کننده آب و گاز با رنگ آبی و خاموش کننده بیوورسال با رنگ آبی آسمانی تولید میگردند؛ همچنین خاموش کننده هالوژنه به رنگ سبز تولید و عرضه میگردد.

جهت دریافت مشاوره تخصصی یا ثبت سفارش تلفنی، با ما در تماس باشید.

همین حالا تماس بگیرید

طریقه استفاده کپسول آتش نشانی

پس از تشخیص حریق و انتخاب خاموش کننده مناسب مراحل زیر را با نکات گفته شده انجام دهید:

• خاموش کننده را در دست گرفته و اگر خاموش کننده پودر و گاز است چند بار آن را تکان دهید.
• پشت به باد بایستید به نحوی که گسترش باد شعله را به سمت شما هدایت نکند.
• بُن حریق را پیدا کنید. در بُن حریق معمولا حجم ماده سوختنی زیاد است و باعث ایجاد شعله میگردد.
• ضامن خاموش کننده را بکشید و آنرا رها کنید.
• سر نازل را به سمت حریق در فاصله مناسب 2-5 متری بگیرید و اهرم را بفشرید.
• سر نازل را به حالت جاروب کردن بصورت آرام تکان داده و مواد اطفایی را بر روی بُن حریق بپاشید.

دقت کنید از خاموش کننده CO2 در فضای بسته و یا پاشش مستقیم به اعضای بدن جلوگیری کنید چون احتمال سوختگی شدید وجود دارد. همچنین از قرار دادن دست خود جلوی کپسول به شدت خودداری نمایید.

طریقه شارژ کپسول آتش نشانی

شارژ کپسول آتش نشانی حتما باید در کارگاه های دارای مجوز انجام شود. برای شارژ مجدد خاموش کننده های پودر و گاز حتما می بایست پودر درون کپسول تخلیه شود و از پودر جدید برای آن استفاده گردد. در ادامه برخی از نکات مورد نیاز جهت نگهداری و شارژ کپسول ارائه شده است که توجه به آن میتواند ارزشمند باشد:

• کپسول­های آتش نشانی باید هر ساله بررسی شده و جهت شارژ مجدد سرویس گردند.
• تاریخ زمان شارژ کپسول آتش نشانی بر روی کارت یا برچسب مخصوص باید بصورت واضح درج شود.
• هر ماه از وضعیت ظاهری کپسول آتش نشانی بازدید نموده و درصورت مشاهده عیب، برای رفع آن فورا اقدام نمائید.
• کپسول آتش نشانی پس از هر بار استفاده باید حتما مورد بررسی و شارژ مجدد قرار گیرد. جهت تست آن حتی الامکان یک کپسول 1 کیلوگرمی تهیه نمائید و آنرا تست کنید. تخلیه یا خروجی بخش کوچکی از مواد اطفا کننده باعث افت فشار داخل سیلندر شده و کارآیی لازم را نخواهد داشت.
• درصورتی که محل مورد نظر شرایط آب و هوایی خاصی داشته باشد (مثلا محیط رطوبت بالایی داشته باشد) طبق نظر کارشناس مورد تائید ایمنی، بازرسی یا شارژ مجدد بهتر است سریعتر انجام شود.
• سیلندر کپسول آتش نشانی به طور متوسط هر دوسال یکبار باید مورد تست و ارزیابی قرار گیرند. این تست توسط آزمایشگاه­های مورد تائید باید انجام شود.
• جهت اطمینان از عملیات شارژ کپسول آتش نشانی بهتر است یک خاموش کننده 1 کیلوگرمی نیز داشته باشید. همچنین می­توانید جهت مراجعه حضوری به کارگاه مربوطه مراجعه نمائید و یا درخواست ویدیو داشته باشید. برای خاموش کننده­ با مواد خاص مانند FM200 بهتر است از شیرهای الکترونیکی مربوط به سنجش مواد اطفایی استفاده کرد. این نوع تجهیز میزان درصد مواد به کار رفته داخل سیلندر را دقیقا نمایش می­دهد. به دلیل هزینه بالای این تجهیز بهتر است برای سیلندرهای بزرگ و در کاربری­های حساس استفاده شود.

نصب کپسول آتش نشانی

• خاموش کننده های آتش نشانی میبایست با انجام سرویس های دوره ای دارای کارایی مطلوب و مطمئن بوده و همواره با شارژ کامل در محل تعبیه شده نصب باشند.
• خاموش کننده مورد استفاده باید دارای نشان استاندارد ملی ایران و یا دارای تأییدیه معتبر بین المللی و مورد تائید سازمان آتش نشانی باشد.
• شناسنامه مربوط به تاریخ بازرسی و شارژ قبلی و تاریخ شارژ مجدد باید بر روی بدنه خاموش کننده به صورت خوانا و قابل رؤیت نصب شده باشد.
• دستورالعمل استفاده از خاموش کننده باید بر روی آن نصب شده و هنگام نصب به وضوح قابل رؤیت باشد.
• خاموش کننده باید با بست متناسب با نوع خاموش کننده به صورت محکم و پایدار نصب گردد.
• خاموش کننده باید در طول مسیر خروج و نزدیک خروجها نصب شده و مسیر دسترسی به آن کوتاه و عاری از وسایل مزاحم و دست و پاگیر باشد.
• در صورتی که جهت حفاظت خاموش کننده داخل کابینت یا جعبه آتش نشانی قرار گیرد قفل کابینت باید از نوع آسان بازشو بوده با تابلوی مناسب محل نصب آن نمایش داده شود و استفاده از قفل جز در موارد خاص که احتمال استفاده غیر مجاز از خاموش کننده وجود دارد ممنوع است.
• خاموش کننده باید به گونه ای نصب شود که ارتفاع قسمت بالای آن از کف تمام شده بنا بسته به وزن خاموش کننده حداکثر باشد. حداقل فاصله زیر خاموش کننده تا زمین نباید کمتر از ۱۰ سانتیمتر باشد.
• ارتفاع نصب خاموش کننده دستی از کف تمام شده بنا:

• در اتاقها و فضاهای بزرگ مانند سالن کنفرانس که حذف تمامی موانع دیداری خاموش کننده امکان پذیر نیست باید از علائم راهنمای مناسب نشان دهنده مکان خاموش کننده استفاده گردد.
• استفاده از علائم راهنما رعایت موارد ذیل الزامی است.
• در نزدیکی و مجاورت خاموش کننده نصب گردند.
• در مسیر تردد و در شرایط عادی قابل رؤیت باشند.
• نورتاب باشد.
• خاموش کننده هایی که وزن کل آنها کمتر از ۱۸ کیلوگرم باشد باید به نحوی نصب گردند که ارتفاع نقطه بالایی خاموش کننده از کف زمین بیشتر از ۱۵۰ سانتیمتر نباشد.
• خاموش کننده هایی که وزن کل آنها بیش از ۱۸ کیلوگرم باشد غیر از خاموش کننده های چرخ دار باید به نحوی نصب گردند که ارتفاع نقطه بالایی خاموش کننده از کف زمین بیشتر از ۱۰۰ سانتیمتر نباشد.

قیمت و خرید کپسول آتش نشانی

برای خرید انواع کپسول آتشنشانی و یا شارژ کپسول با اطمینان خاطر از قیمت و کیفیت با فروشگاه اینترنتی ایمنی شاپ تماس بگیرید و از مشاوره رایگان کارشناسان ما بهره مند شوید.