موتور دمپر
موتور دمپر چیست؟ و در چه مکان هایی استفاده میشود؟
موتور دمپر یک تجهیز الکتریکی است که با اِعمال گشتاور به شفت دمپر باعث پیچش شفت و در نتیجه باز یا بسته شدن دمپر میگردد. این تجهیز در سیستم هایی مورد استفاده قرار میگیرد که نیاز به کنترل از راه دور و یا اجرای سناریوی از پیش تعیین شده داشته باشد؛ به عنوان مثال سیستم مدیریت و کنترل دود ساختمان شامل اگزاست پارکینگ، اگزاست آتریوم، فشار مثبت لابی امن و … دارای سناریوی از پیش تعیین شده در زمان وقوع حریق و یا حالت عادی است بنابراین موتوردمپر به این سیستم ها امکان انجام عملیات مشخص (مثل باز یا بستن دمپر در یک طبقه یا زون) میدهد.
✨✨ برای مشاهده محصولات مرتبط کلیک کنید: سیستم اگزاست پارکینگ 🅿️💨
به طور اختصاصی موتور دمپر که در سیستم اگزاست پارکینگ کاربرد بیشتری دارد را مورد بررسی قرار میدهیم. در این سیستم موتور دمپر بر روی دمپرهایی که در طبقات پارکینگ هستند نصب میگردد. لازم به ذکر است این تجهیز بر روی دمپرهای دستی یا دمپرهای وزنی (بادی، ثقلی) نصب نمیگردد. کاربرد موتور دمپر در سیستم اگزاست پارکینگ باز کردن دمپر و بستن آن در حالت های مختلف است که فرمان عملکرد از تابلوی فرمان و قدرت این سیستم صادر میگردد.
با نگاهی دقیقتر به عملکرد این تجهیز، متوجه میشویم که موتور دمپر اجازه استفاده از کل ظرفیت فن ها را به طبقه حریق میسر میکند و به بیان دیگر وجود موتور دمپر به ما کمک میکند تا تمام توان و امکانات سیستم اگزاست را در اختیار طبقه ای که حریق و دود در آن وجود دارد صرف کنیم.
اجزای تشکیل دهنده موتور دمپر
موتور دمپر یک تجهیز الکتریکی یکپارچه است که از بخش های مختلفی که بر روی آن قرار دارد میتوان مشخصات آنرا شناخت. شناخت این پارامترها به ما کمک میکند تا در خرید موتور دمپرها انتخاب بهتری داشته باشیم.
ولتاژ عملکرد: این پارامتر نشان دهنده برق ورودی به موتور است که در مدل قطعه نیز ذکر میشود. عبارت 230 در مدل های موتور دمپر نشان دهنده عملکرد موتور با برق متناوب 230V است و عبارت 24 نشان دهنده عملکرد موتور با برق مستقیم 24V است.
گشتاور موتور: توان موتور برای چرخش دمپر است که برحسب نیوتن-متر (Nm) نوشته میشود. گشتاور مورد نیاز دمپر بعد از محاسبه و دریافت مشخصات از تولید کننده تعیین شده و موتور دمپری که گشتاور بیش از مقدار محاسبه شده تولید میکند انتخاب میگردد.
زمان چرخش موتور: این پارامتر که برحسب ثانیه (S) مشخص میگردد نشان دهنده مدت زمانی است که موتور دمپر از صفر تا 90 درجه را طی میکند؛ در واقع مدت زمانی است دمپر از حالت کاملا باز به حالت کاملا بسته تغییر میکند.
نوع چرخش موتور: راستگرد (R) یا چپگرد (L) بودن چرخش موتور را تعیین میکند. جهت چرخش موتور دمپرها (در بیشتر مدل ها) با پیچ تنظیم قابل تغییر است. برای موتور دمپرهایی که قابلیت تغییر جهت چرخش ندارند کافیست تا در زمان نصب موتور دمپر 180 درجه دوران داده شود.
نحوه عملکرد موتور دمپر
موتور دمپرها همواره در حال مصرف برق هستند به این معنی که جریان برق در سیم های مربوط به موتور دمپر وجود دارد. سیم بندی موتور دمپر به این صورت است که در حالت عادی جریان برق برای باز نگهداشتن دمپر مصرف میگردد و در صورت نیاز با تعویض جریان برق در سیم بندی، جهت چرخش موتور تغییر کرده و آنرا به حالت بسته تغییر میدهد. به همین ترتیب برای باز کردن مجدد دمپر نیاز است تا جریان برق در سیم بندی تعویض شده و جهت چرخش موتور تغییر کند و این تغییر جریان برق در سیم بندی در تابلوی فرمان و قدرت سیستم اگزاست اتفاق می افتد.

انواع موتور دمپر
همانطور که توضیح داده شد موتور دمپرها براساس پارامترهای مختلفی انتخاب و تنظیم میشوند اما دو ویژگی مهم در موتور دمپرها باعث میگردد تا انواع متفاوتی از موتور دمپر داشته باشیم.
موتور دمپرهای 230VAC: این موتور دمپرها با برق 230 ولت متناوب کار کرده و برای مسافت های طولانی سیم کشی مناسب است.
موتور دمپرهای 24VDC: این موتور دمپرها با برق 24 ولت مستقیم کار کرده و برای مسافت های کوتاه سیم کشی مناسب است. همچنین باید توجه داشت که محل عبور سیم کشی نباید بخاطر عبور کابل های فشار قوی تحت تاثیر نویزهای القایی قرار گیرد.
گشتاور موتور: بدون شک گشتاور موتور یکی از مهمترین پارامترهای انتخاب موتور دمپر است و از آنجا که هیچ تقویت کننده ای نمیتواند این پارامتر را تغییر دهد، با انتخاب اشتباه این پارامتر ممکن است نتوانید از این تجهیز در سیستم اگزاست خود استفاده نمایید. برای اطلاع از نقش گشتاور موتور، توضیحات تکمیلی در قسمت اجزای تشکیل دهنده موتور دمپر توضیح داده شده است.
بهترین برندهای موتور دمپر موجود در بازار
موتور دمپرها در وندورلیست سازمان آتش نشانی تهران به صورت مستقیم معرفی نشده اند اما در انتخاب موتور دمپر الزاماتی وجود دارد که باعث شده است انتخاب برند در موتور دمپرهای سیستم اگزاست نیاز به دقت داشته باشد. در ادامه به معرفی برخی از برندهای موتور دمپر خوشنام که در بازار ایران مورد استفاده قرار گرفته است میپردازیم.
| ردیف | نام تجاری (برند) | کشور سازنده |
| 1 | Belimo | سوئیس |
| 2 | Gruner | آلمان |
| 3 | Lufberg | جمهوری چک |
| 4 | Siemens | چین |
| 5 | Soloon | چین |
قیمت موتور دمپر
قیمت موتور دمپر بستگی کامل به گشتاور موتور دارد. هرچه مقدار سایز دمپر بزرگتر باشد مقدار گشتاور تولید شده توسط موتور دمپر نیز باید بیشتر باشد تا در زمان پیچش شفت و اصطکاک های جزئی عملکرد خوبی از خود نشان دهد.
راهنمای خرید موتور دمپر
برای خرید موتور دمپر توجه به چند پارامتر مهم بسیار ضروریست:
- طول کابل کشی از موتور دمپرها تا تابلوی برق سیستم اگزاست حدودا چقدر است؟ آیا در مسیر کابل کشی، کابل های سه فاز یا فشار قوی بدون ایزوله سازی از این کابل عبور کرده اند؟ در صورتی که مسیر کابل کشی از دورترین موتور دمپر تا تابلوی برق بیش از 100 متر باشد و یا در مسیر کابل کشی این تجهیز تا تابلوی برق کابل های سه فاز یا فشار قوی بدون ایزوله سازی عبور کرده باشند بهتر است از موتور دمپرهای 230VAC استفاده نمایید.
- سایز دمپرهای مورد استفاده و همچنین تعداد شفت مورد استفاده در دمپر به چه صورت است؟ معمولا استفاده از دو شفت سرتاسری برای سیستم اگزاست پارکینگ مرسوم نیست اما در صورتی که دمپر توسط دو شفت سرتاسری ساخته شده باشد حتما میزان گشتاور مورد نیاز برای هر شفت باید از تامین کننده دریافت شود.
- کاربرد موتور دمپر برای دمپرهای اگزاست (کانال های مکنده) است یا برای دمپرهای هوای تازه؟ این موضوع کمک زیادی به نوع موتور دمپر و همچنین تخمین میزان گشتاور مورد نیاز خواهد کرد.

نکات تعمیر و نگه داری موتور دمپر
همانطور که در بخش نحوه عملکرد موتور دمپر توضیح داده شد همواره جریان برق در موتور دمپر وجود دارد اما برای اینکه موتور دمپر از نظر مکانیکی تحرک داشته باشد و در زمان مورد نیاز عملکرد خوبی از خود نشان دهد باید به صورت هفتگی و ماهیانه مورد بررسی، چک و تحریک قرار گیرد تا چرخدنده های موتور دمپر برای حالت حریق آمادگی داشته باشند.
گرد و غبار قاتل اصلی موتور دمپرهاست بنابراین سعی کنید در زمان نظاف پارکینگ مخصوصا زمانی که عملیات بنایی در فضای مذکور انجام میگردد با پوشش مناسب از موتور دمپرها محافظت گردد.
پاشش آب بر روی موتور دمپر ممکن است باعث ایجاد خطراتی نظیر برق گرفتگی یا سوختن موتور شود. البته موتور دمپرها (در بیشتر موارد) دارای IP54 هستند اما این موضوع به نگهداری و محافظت بهره برداران نیز بستگی دارد.
دستکاری در کابل کشی یا هرگونه تغییر بدون محافظت فردی خطراتی نظیر برق گرفتگی (مخصوصا در موتور دمپرهای 230VAC) به همراه دارد بنابراین برای تعمیر، تغییر در مسیر کابل کشی یا تعویض موتور دمپر به هیچ وجه بدون کمک گرفتن از متخصص اقدام ننمایید.
موتور دمپر بهعنوان قلب سیستمهای تهویه و کنترل جریان هوا، وظیفهی باز و بسته کردن دمپرها را بر عهده دارد و با دقت بالا، جریان هوا یا دود را در شرایط عادی و اضطراری مدیریت میکند. این موتور با طراحی مقاوم و عملکرد قابل اعتماد، بهویژه در پارکینگها، تونلها و ساختمانهای بزرگ، تضمینکنندهی ایمنی و تهویه استاندارد است. اگر به دنبال تجهیز پروژه خود با موتور دمپر باکیفیت و استاندارد هستید، فروشگاه ایمنیشاپ مجموعهای از محصولات متنوع و مطمئن را برای شما فراهم کرده است. همین حالا میتوانید با انتخاب و خرید موتور دمپر از ایمنیشاپ، از دوام، کارایی و آسودگی خاطر در سیستم تهویه و ایمنی ساختمان خود بهرهمند شوید.