دتکتور
دتکتور چیست؟
به سنسورهای تشخیص دهنده محصولات ناشی از حریق در اصطلاح کلی دتکتور اعلام حریق گفته میشود. اما از آنجایی که محصولات حریق عموما در سه دسته دود، حرارت و نور جای دارند به همیت علت نوع محصول/محصولات قابل کشف توسط دتکتور می بایست مشخص گردد به عنوان مثال دتکتور دودی، دتکتور حرارتی و … .
با پیشرفت تکنولوژی و نیاز صنعت به توسعه انواع روش های تشخیص محصولات حریق، دتکتورهای مختلفی برای کشف این سه محصول حریق (یعنی دود، حرارت و نور شعله) طراحی و تولید شدهاند به همین دلیل نوع دتکتور تولید شده نیز در نام آن ذکر میشود به عنوان مثال دتکتور دودی نقطه ای، دتکتور حرارتی کابلی و … .
✨✨ از تمامی تجهیزات مورد نیاز اعلام حریق در این صفحه دیدن کنید : سیستم اعلام حریق🔥🚨
انواع دتکتور
با داشتن تنوع در انواع دتکتور چه از لحاظ محصولات مورد کشف و چه از لحاظ تکنولوژی کشف ضروریست که با انواع دتکتور در صنعت ایمنی و محافظت از حریق آشنا شویم:
-
دتکتورهای دود
این نوع دتکتورها به بررسی کیفیت هوای دریافت شده به منطقه مورد محافظت پرداخته و درصورت اختلال در کیفیت هوا، آنرا به عنوان حریق می شناسند. در گذشته از یونیزاسیون هوا برای کشف دود استفاده میشد که به دلیل وجود مواد پرتوزا، این نوع دتکتور منقضی و از روش نوری برای کشف کیفیت هوا استفاده میگردد. در این روش، هر دتکتور یک فرستنده نوری و یک دریافت کننده نوری دارد که درصورت اختلال در دریافت نور، این دتکتور بنا را بر وجود دود قرار داده و فعال میشود.دتکتور دود نقطه ای، دتکتور بیم، دتکتور دود مکشی از نمونه های این نوع دتکتور هستند.
✨✨ برای مشاهده انواع مختلف دتکتور دود کلیک کنید: دتکتور دود
-
دتکتورهای حرارت
این نوع دتکتور، میزان دمای محیط مورد محافظت را از طریق پایه های فلزی غیرهمجنس اندازه گیری نموده و درصورت افزایش دما بیش از حد مشخص یا افزایش سریع حرارت در بازه زمانی کوتاه مدت، فعال میگردد. دتکتور حرارتی به دلیل اینکه زمان انتقال حرارت همرفتی بیش از انتقال دود است نسبت به دتکتورهای دودی سرعت واکنش دیرتری دارند. همچنین این نوع دتکتور برای محیط های آلوده مانند پارکینگ ها، آشپزخانه ها و فضاهایی که احتمال وجود حریق کاذب داشته باشد جایگزین دتکتور دود میگردند.
دتکتور حرارتی نقطه ای و دتکتور حرارتی کابلی (Linear Heat Detector) از جمله دتکتورهای حرارتی محسوب میگردند.
✨✨ برای مشاهده انواع مختلف دتکتور حرارت کلیک کنید: دتکتور حرارت
-
دتکتورهای شعله
این نوع دتکتور با حساسیت نسبت به فرکانس نور تولید شده توسط شعله نسبت به کشف حریق فعال میگردد. بسته به سنسورهای به کار گرفته شده در داخل دتکتور که میتواند از نوع IR، UV و یا ترکیبی متفاوت از انواع این دو سنسور باشد فرکانس شدت نور در منطقه مورد محافظت اندازه گیری شده و در صورت افزایش آن، دتکتور فعال میگردد. این نوع دتکتور در فضاهای بزرگ و صنعتی کاربرد دارد و درصورتیکه شدت تابش نور خورشید در منطقه مورد محافظت در فصول گرم زیاد باشد ممکن است به عنوان حریق کاذب فعال شود.
انواع دتکتور شعله (Flame Detector) شامل IR, UV, UV-IR, IR2, IR3, UV-IR3, … جزو این دسته قرار میگیرند.
نحوه عملکرد دتکتور
همانطور که در عنوان قبلی مشاهده کردیم، نحوه فعالسازی هر نوع دتکتور توسط محصولات حریق شرح داده شد اما در هر گروه، انواع مختلفی از دتکتور ارائه شد که تفاوت های اساسی با یکدیگر داشتند بنابراین به نحوه عملکرد دتکتور اشاره خواهیم داشت. در این دسته بندی دتکتورها براساس ابعاد هندسی، عملکردهای متفاوتی از خود نشان میدهند که در ادامه به آن میپردازیم:
- دتکتور نقطه ای: در این حالت، محصولات حریق باید به یک نقطه خاص برسد تا دتکتور فعال شود و درصورت وجود موانع مانند تله دود، ارتفاع زیاد و … این دتکتورها کارآیی نخواهند داشت. مثل دتکتور دود نقطه ای، دتکتور دود حرارتی و … .
- دتکتور خطی: در این حالت، دتکتور در امتداد یک خط (یا کابل) توانایی کشف محصولات حریق را دارد و این محصولات حتما باید به این خط (یا کابل) رسیده باشد. دتکتور حرارتی کابلی تنها دتکتوری است که در این دسته بندی قرار میگیرد چرا که حرارت باید در طول یک کابل به آن رسیده و باعث فعالسازی آن شود.
- دتکتور صفحه ای: در این حالت، براساس ارتفاع نصب دتکتور و نور ارسال شده بین فرستنده و گیرنده (رفلکتور) یک صفحه با شعاع پوشش دهی محدود ایجاد میشود که درصورت قطع این اتصال، دتکتور فعال میشود. بیم دتکتور که برای سوله هایی با ارتفاع بیش از 5 متر مورد استفاده قرار میگیرد با قطع ارتباط بین فرستنده و گیرنده توسط هر عاملی (دود لیفتراک، جرثقیل سقفی، چیدمان کالاهای انبار، پرواز پرنده در ارتفاع مورد نظر و …) فعال میگردد.
- دتکتور فضایی (سه بعدی): در این حالت، دتکتور از طریق سنسورهایی که دارد، یک منطقه را به صورت سه بعدی مورد پایش قرار میدهد و نیازی به رسیدن محصولات حریق به یک نقطه خاص، یک خط خاص یا یک صفحه خاص نیست. دتکتور شعله، دتکتور دود مکشی و انواع دتکتورهای ویدیویی در این دسته قرار میگیرند. دلیل اینکه دتکتور دود مکشی در این دسته قرار دارد این است که در این نوع دتکتور، هوا توسط پنل و از طریق نودهای متصل به آن دائما مکیده شده و مورد ارزیابی قرار میگیرد. به همین علت درصورت وجود حریق، این روش در بین تمامی دتکتورهای دود سریعتر کشف میگردد.
معرفی بهترین برندهای موجود در بازار
همانطور که گفته شد سنسورهای مورد استفاده در داخل دتکتورها، تعیین کننده میزان حساسیت و کیفیت سیستم اعلام حریق خودکار را تعیین میکند. ممکن است در ساخت دتکتور با ظاهر لاکچری، سنسورهای ضعیفی استفاده شده باشد و یا تفاوت گرد و خاک با دود در این سنسور سنجیده نشود. در این حالت خطای کاذب دتکتور زیاد بوده و یا سطح حساسیت آن به قدری کم است که در تشخیص به موقع حریق ناتوان باشد.
از آنجا که هر جزء از سیستم اعلام حریق می بایست استانداردهای سختگیرانه ای را دریافت کند بنابراین تمامی دتکتورهای فهرست شده در لیست های معتبر مانند وندورلیست تجهیزات اعلام حریق سازمان آتش نشانی تهران حداقل استانداردها را رعایت کرده و مورد تائید می باشند اما نکته ای بسیار مهم در انتخاب برندهای موجود در بازار وجود دارد که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
از آنجا که این تجهیزات همواره در حال فعالیت بوده و سیگنال های نوری مخصوصا در انواع دتکتورهای دود در حال ارسال و دریافت است بنابراین عمر مفید تجهیزات پس از مدتی کاهش یافته و سطح حساسیت آن دستخوش تغییر میگردد. نکته مهم در اینجا این است که کدام برند کاهش سطح حساسیت کمتری را در طی زمان از خود نشان داده و عمر مفید بیشتری دارد. بنابراین باید به سراغ عمر مفید برندهای مورد استفاده در ساختمان های شهری و صنعتی برویم تا با نگاهی جامع تر نسبت به عمر مفید دتکتورها، برندهای مورد نظر را انتخاب نماییم.
* با توجه به تجربه متخصصین و صاحب نظران، برندهای آمریکایی و انگلیسی جزو با کیفیت ترین دتکتورها بوده و عمر مفید طولانی تری نسبت به سایر برندها دارند. این برندها معمولا مشتریان خاص خود را دارد و طرفداران این برندها معمولا دردسر بسیار کمتری در راه اندازی و طول عمر دارند.
* در مقام دوم از نظر طول عمر مفید دتکتورها، دتکتورهای اروپای غربی نظیر آلمان و هلند قرار دارند که از نظر کیفی در درجه مشابه با برندهای انگلیسی اما با کمی تفاوت مورد استفاده قرار گرفتهاند.
* دتکتورهای آسیایی از کشورهای چین، ترکیه، بلغارستان و … تقریبا در یک رده و در پله سوم در این دسته بندی قرار دارند اما با تفاوت نسبتا زیاد با رده دوم که باعث تفاوت چشمگیری در قیمت و کیفیت سیستم اعلام حریق شده است. امروزه با توسعه سیستم های اعلام حریق در ایران، استقبال از این دتکتورها بسیار افت کرده است.
* دتکتورهای ایرانی به دلیل نوظهور بودن این صنعت و توسعه کیفیت دتکتورها توسط تولیدکنندگان هنوز فرصت آزمون و خطا دارند اما همانطور که در جدول زیر مشاهده میگردد دو برند از بین بقیه رقبا کیفیت و رشد بهتری از خود نشان داده اند که چهت حمایت از تولیدکنندگان ایرانی در زیر نمایش داده شده است. دلیل اینکه بقیه برندها در سیستم اعلام حریق به عنوان برندهایی با کیفیت خوب و عمر مفید طولانی در جدول زیر مشخص نشده است، عدم رشد چشمگیر در بهبود کیفیت و بروز نواقص متعدد در دتکتورها است.
ردیف | برند (فارسی) | برند (انگلیسی) | نوع دتکتور |
1 | زیتکس | ZITEX | دودی نقطه ای، حرارتی نقطه ای، ترکیبی نقطه ای |
2 | ویستا | VISTA | دودی نقطه ای، حرارتی نقطه ای، ترکیبی نقطه ای |
نکات مهم در انتخاب دتکتور
انتخاب دتکتور یعنی انتخاب مهمترین اجزاء سیستم اعلام حریق که در تمام کاربری ها شامل اتاق ها، منازل، انبارها و … مورد استفاده قرار میگیرد. اگر از نصاب سیستم اعلام حریق بپرسید، برندی را به شما معرفی میکند که نصب ساده تری داشته باشد و یا حتی بیشتر کار کرده باشد و اگر از طراح بپرسید، برندی را به شما معرفی خواهد کرد که سطح حساسیت بهتری داشته باشد. اگر از شرکت های نگهداری سیستم های اعلام حریق بپرسید، برندی را به شما معرفی خواهد کرد که طول عمر مفید بیشتری داشته باشد و اگر بخواهید به نتیجه ریالی فاکتور نگاه کنید، برندی ارزانتر از بقیه خواهد بود که نمره کیفی بسیار پایینی دارد. جهت راهنمایی بهتر برای انتخاب دتکتور، پارامترهای زیر را به ترتیب اولویت مد نظر قرار دهید و نسبت به انتخاب برند اقدام نمایید.
- کیفیت برندهای انگلیسی و اروپایی نسبت به سایر برندها بیشتر است بنابراین برای انتخاب دتکتور برای محیط شلوغ، ساختمان های تجاری، درمانی، محیط های صنعتی و … از این برندها استفاده نمایید.
- اهمیت طول عمر مفید در ساختمان های اداری، مسکونی، درمانی و آموزشی کمتر دیده میشود اما در ساختمان های تجاری، صنعتی و انبار به شدت نقش مهمی داشته و توصیه میگردد از برندهای باکیفیت استفاده گردد.
- درصورت خرید دتکتورهای ایرانی، حتما از اولویت های نام برده شده در عنوان قبل استفاده نمایید چرا که این برندها، براساس تجربه بلندمدت متخصصان اولویت بندی شده اند.
- قیمت تمام شده دتکتور تنها خرید آن نیست بلکه هزینه نصب، راه اندازی و نگهداری نیز جزو هزینه هایی است که باید درنظر گرفته شود. هرچقدر در انتخاب برند با کیفیت در ابتدا هوشمندانه عمل کنید در ادامه هزینه های کمتری برای راه اندازی و نگهداری خواهید پرداخت.
نصب دتکتور
پایه های دتکتور برای نصب آن در هر برند و هر نوع (متعارف یا آدرس پذیر) متفاوت است اما نکته مهم و مشترک در بین تمامی برندها وجود پایه های مثبت و منفی ورودی و خروجی است که باید به آن دقت شود.
معمولا در دتکتورهای متعارف دو پایه مثبت برای ورودی و خروجی، یک پایه منفی مشترک و یک پایه منفی برای ریموت اندیکاتور و جمعا 4 پایه تعبیه شده است. در دتکتورهای آدرس پذیر در برخی برندها 2 پایه برای مثبت ورودی و خروجی و 2 پایه برای منفی ورودی و خروجی تعبیه شده است (جمعا 4 پایه) و در برخی برندهای دیگر 1 پایه مشترک برای مثبت ورودی و خروجی و 1 پایه برای منفی ورودی و خروجی (جمعا 2 پایه) تعبیه شده است.
خرید دتکتور اعلام حریق از ایمنی شاپ
با خرید دتکتور اعلام حریق از فروشگاه تخصصی تجهیزات ایمنی و آتشنشانی ایمنی شاپ، میتوانید با اطمینان کامل، محیط زندگی یا کار خود را در برابر حوادث غیرمنتظره ایمن کنید. ایمنی شاپ با عرضه محصولاتی با کیفیت، دارای استانداردهای معتبر و قیمتهای رقابتی، گزینهای قابل اعتماد برای افزایش سطح ایمنی شماست. همین حالا اقدام کنید و با نصب دتکتور اعلام حریق، پیش از وقوع حادثه، از آن مطلع شوید و جان عزیزانتان را نجات دهید.